پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

با وجود تکلیف قانونی وزارت نفت در ماده ۶۲ برنامه هفتم برای تدوین و تصویب آیین‌نامه صنعت بانکرینگ، فرصت‌سوزی‌های این وزارت‌خانه برای رسیدن به هدف بانکرینگ در برنامه هفتم ادامه دارد. بانکرینگ به مثابه پمب بنزین دریایی برای خرده‌فروشی فراورده‌های سنگین پالایشی (از جمله نفت کوره و نفت گاز) جهت تأمین سوخت کشتی هاست که خود در دنیای جدید به صنعتی جذاب تبدیل شده و با توجه به شرایط خلیج فارس و دریای عمان، می‌تواند برای کشور بشدت درامدزا باشد. با وجود اینکه بیش از سه ماه از ابلاغ برنامه هفتم می‌گذرد پیگیری‌ها نشان می‌دهد تاکنون آیین‌نامه‌ای از سوی وزارت نفت به دولت ارسال نشده‌است و همچنان ریل فرصت‌سوزی کشور در بانکرینگ به پیش می‌رود. این در حالی است که مطابق مصاحبه مسئولان سازمان بنادر و دریانوردی، آیین‌نامه اشاره شده با همکاری وزارت نفت، سازمان بنادر و سایر ذی‌نفعان این صنعت طی جلسات کارشناسی متعددی تدوین شده‌است.

معاون وزیر نفت، مدعی است که توان تهیه سوخت هواپیما در واحد‌های گوگردزدایی نفت سفید وجود دارد و کمبود ظرفیتی در این حوزه نداریم. هم اکنون ماهانه ۴ تا ۵ میلیون لیتر از این سوخت تولید شده و توان تولید بالای ۱۶ میلیون لیتر را هم داریم. نزدیک به ۶۰ درصد نفت سفید را می‌توانیم به سوخت هواپیما تبدیل کنیم که بستگی به میزان تقاضای داخلی و صادراتی دارد. اما جناب سالاری در خصوص قیمت تحویلی سوخت هواپیما به ایرلاین‌ها هیچ نگفتند؟ آقای سالاری، آیا قیمت تحویل سوخت به ایرلاین‌ها زیر هزار تومان است؟ دقیقا قیمت را می‌دانیم، ولی می‌خواهیم مردم از شما هم بشنوند. آیا می‌دانید که حدود یک سوم هزینه هر پرواز را سوخت تشکیل می‌دهد و برای ایرلاین ایرانی در حد مفت است؟ آیا می‌دانید که یک سوم هزینه هر پرواز را هزینه کادر پرواز و خدمات فرودگاهی تشکیل می‌دهد که برای ایرلاین ایرانی در حد بسیار پائینی است؟ آیا می‌دانید که استفاده از بوئینگ ام. دی و گرایش بالا به خرید هواپیما‌های دست دوم به بهانه تحریم، مکانیزم خوبی برای کاهش شدید هزینه پرواز (هزینه تهیه ناوگان به روز) است؟ کجای کاری مرد؟ چرا فکر می‌کنی که مردم نباید بدانند؟ چرا باید اجازه بدهیم که چند ایرلاین ریز و درشت با زندگی و اقتصاد مردم و کشور بازی کنند؟ چرا نباید به حق خودشان قانع باشند؟ لطفا اگر شهامت داری و غیرت حرفه ای، برای مردم بگو که سوخت جت با چه قیمتی به ایرلاین تحویل داده می‌شود و پولش را چگونه و کی به کی می‌گیرید؟

درحالی‌که اسناد بالادستی دولت را مکلف کرده بودند سهم کشور از بازار سوخت‌رسانی منطقه به حداقل ۵۰درصد برسد، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد از درآمد سالانه ۲۷ میلیارد دلاری صنعت بانکرینگ در منطقه، ۲۰ میلیارد دلار آن در اختیار امارات قرار داشته و بخشی دیگر نیز در اختیار سایر کشور‌های منطقه بوده و سهم ایران از این درآمد بسیار ناچیز است.

دبیر انجمن صنعت بانکرینگ گفت: ضعف در سیاستگذاری و فقدان توجه به الزام قانونی صنعت بانکرینگ منجر به عدم توجه شایسته وزارت نفت به صنعت بانکرینگ شده است.

با توجه به ظرفیت‌های موجود و پیش‌روی ایران برای توسعه صنعت بانکرینگ ، سهم کنونی کشور به نسبت بسیار اندک است. عدم ارائه بسته کامل خدمات جانبی به کشتی و خدمه، نبود سازوکارهای مناسب حمایتی، تحریم‌های بین‌المللی و بالا بودن قیمت ارائه سوخت به شرکت‌های بانکرینگ‌کننده، ازجمله مهم‌ترین دلایل سهم اندک ایران از بازار این صنعت هستند. فعالیت سوخت‌رسانی به کشتی‌ها که تقریبا در تمام آبراه‌های با تردد وسیع کشتی، مورد توجه است، تحت عنوان عملیات بانکرینگ نام‌گذاری می‌شود. بانکرینگ معمولا با ارائه خدمات جانبی ازجمله خدمات هتلینگ، تعمیر و نگهداری شناور، خدمات مالی، سیاسی و بین‌المللی همراه است.

در حالی که صنعت سوخت رسانی دریایی به کشتی ها (بانکرینگ) بعد از ساخت کشتی های اقیانوس پیما به عنوان یکی از صنایع ارز آور، اشتغالزا و پردرآمد در دنیا محسوب می شود، اما در ایران چراغ این صنعت کم فروغ بوده است.

ورود به بازارهایی همچون بانکرینگ سوخت و خدمات مرتبط با آن با افزایش تنوع مبادی وارداتی ارز به ایران، میزان تاثیرگذاری تحریم‌های بانکی و ارزی علیه کشورمان را به شدت کاهش می دهد.امروزه بانکرینگ صنعتی نوپا و پر سود در دنیا قلمداد می‌شود که ضمن تامین سوخت برای کشتی‌ها و شناورها، خدمات دیگری نظیر تامین ابزار و قطعات، تعویض خدمه، هتلینگ و ... را شامل می‌شود. از این رو، بنادر بزرگ دنیا، صنعت بانکرینگ را توسعه داده‌اند و از این راه درآمدهای زیادی را به دست می‌آورند. این صنعت ضمن پتانسیل بالای ارزآوری برای کشور، زمینه ارتقای سطح اعتبار اقتصادی و سیاسی کشور بانکرینگ کننده، تقویت همکاری‌های اقتصادی با کشورهای همسایه و ارتقای رتبه بنادر ساحلی را نیز فراهم می‌کند.

رییس هیئت مدیره انجمن بانکرینگ ایران با تاکید بر این‌که برای توسعه بانکرینگ نه رانت می‌خواهیم و نه تخفیف از تعرفه‌های بالای بندری سوخت در کشور انتقاد کرد و گفت:‌ استقرار و امنیت عرضه سوخت مهم‌ترین عوامل توسعه صنعت بانکرینگ است.